Tina Modottiren misterioa

tinamodotti

(Galde 15 – uda/2016). Iosu Perales Arretxe. Juan Gorriti euskal eskultorearen erakusketa baten bisitan, Donostiako Miramar Jauregian, zenbait libururen artean Tina Modotti argazkilariari dedikaturiko bat topatu nuen; emakume-misterioa, Italian 1896an jaioa, gizarte-borrokalaria Mexikon eta gerlaria Espainiako Gerrate Zibilean.

Kenneth Rexroth poeta iparramerikarrak emakume ikusgarri gisa oroitu zuen, politikari, bohemio, margolari eta intelektualak biltzen ziren kafetegiak bisitatzen zituena, eta ozartasunez paseatzen zena, kamara eskuan, Mexiko Hiriko zirkulu artistikoetan, non zenbait ahotsek Komintern-eko Mata Haria deitzen zioten. Argazkilaria lanbidez, familia xume eta etorkinekoa, 20ko hamarkadako mexikar intelektualengan baliatu zuen bere sedukzio-boterea. Bizitzako garai horretan plazer eta zentzumenetarako bizi zen emakumea zen, ezkutatu gabe.

Mexikon emakumeen sexu-askatasuna amestu ere ezin zen garaia zenez, Modottik, ezbairik gabe, sexu-ohitura eta tabuak zalantzan jarri zituen. Berea ez zen garaian bizi izan zen -20ko probintziako Mexiko rancheroa- eta gozamen sentikorrerako eskubidea aldarrikatu zuen gizon bati lotuta -edo baten menpe- egon gabe. Robó eskultorearekin ezkondu zen, maitatu eta Mexikon hil zenarekin. Edward Weston argazkilariaren maitalea izan zen, eta beti mantendu zuen harekin adiskidetasun zintzoa. Xavier Guerrero komunista isilaren bikotekide izan zen, alderdiaren ideietan eta bizitzan sartu zuena; agian, harengatik sufritu zuen gehien. Julio Antonio Mellarekin maitemindu zen, Kubako Alderdi Komunistaren sortzailearekin, eta bere  uste sendoak miretsi zituen.

Maitasun-harreman handia bizi izan zuen Mella kubatarrarekin, 1929ko urtarrilean, Mexiko Hiriko kale batean besotik helduta paseatzen ari zirela, hura erail zuten arte iraun zuena. Mellarekin izandako maitasun-harremanak eta honen heriotzak ekarri zion egoera zailak -mexikar agintariek kubatar komunistaren erailketako konplizetzat jo zuten- herrialde honetako zirkulu komunistetara lotu zuten propaganda eta salaketako ekintzetan. Mexikoko presidentearen kontrako ekintza batean parte hartu zuelako susmopean, atxilotua izan zen eta bere herrialdera deportatua izateko mehatxatua,  Mussoliniren menpeko Italiara. 1930ean Vittorio Vidali (Enea Sormenti) komunista  militantearen laguntza jaso zuen, -Mexikora Internazional Komunistak bidalia-, eta honek Tina Alemaniara bidaiatu ahal izateko baldintzak prestatu zituen (Hitlerren mehatxupean), non komunistek Sobietar Batasunera bidaiatzen lagundu zioten.

Plaza Gorrian amaitu zuen Tinak. Nazioarteko Laguntza Gorrian egin zuen lan ardura garrantzitsuak hartuta, eta hainbat herritan arrisku handiko misioak burutu zituen. Entrenatu eta bere fideltasuna baieztatu eta gero, Internazional Komunistak kanpo-agentetzat errekrutatu zuen. Agente sekretu gisa Alemanian zenbait misio burutu ondoren, 30eko hamarkadaren erdialdean bere froga zailenera bidali zuten: Espainiako Gerrate Zibilera. Tropa frankisten kontra borrokatu zen, eta zaurituak sendatu.

Errepublikaren porrotak min eman zion, eta beste garaitu askok bezala Espainia utzi behar izan zuen eta beste herrialde baterantz itsasoratu. Mexikora itzuli zen, non lagun zaharrek txeraz hartu zuten, baina ez aurreko berotasunez. Tina Modotti beste bat zen; askok ez zuten ezagutu ere egiten. Zahar eta nekatua zegoen. Militantzia komunistak bere buruaz erabat ahaztera eraman zuen, ispiluan begiratzeko ohitura galtzeraino, hura borroka iraultzailearen beharretatik arreta aldentzen zuen ohitura burgesa baitzen. Besteek eta bere burua ahaztuta hil zen -taxi baten atzeko eserlekuan- etxerako bidean.

Categorized | Cultura, Dossier

Protagonistas

Ander Goiatxe
Unai Sordo
Montserrat Comas
Juan Gutiérrez
Cristina Monge
Pedro Arrojo Agudo
Iñaki Gabilondo
Ana Valdivia
Dora María Téllez
Hugo Vezzetti
Pedro Miguel Etxenike
Marta Cabezas
Tomás Arrieta
Maixabel Lasa
Carlos Berzosa
Esteban Beltrán
Lurdes Imaz
Garbiñe Biurrun
Javier Moreno Luzón
Koldo Martinez
Tomás García Azcárate
Lourdes Oñederra
Mikel Reparaz
Virginijus Sinkevicius
Laia Serra
Gerardo Pisarello
Daniel Raventos
Daniel Innerarity
Yayo Herrero
María Eugenia Rodríguez Palop
Carlos Juárez
Helena Taberna
Pablo J. Martínez Osés
Koldo Unceta
Xabier Aierdi
Aitzpea Goenaga
Javier de Lucas
Ander Bergara
Garbiñe Biurrun
Pedro Santisteve
Marina Garcés
Carod Rovira
María Silvestre
Joao Pedro Stédile
Enrique Villareal "El Drogas"
José Luis Rodríguez García
Adela Asúa
Xabier Rubert de Ventós
Catarina Martins
Iñaki Gabilondo
Alberto Acosta
Victoria Camps
Lluís Torrens
Mario Rodríguez Vargas
Mikel Aizpuru
Marta Macho Stadler
Ramón Sáez Valcárcel
Frédéric Lordon
Xabier Vence
Carmen Gisasola
Paco Etxeberria
Cristina Narbona
Juan Calparsoro
Joaquim Bosch
Idoia Estornés
Iñigo Lamarca
Tarana Karim
Txema Urkijo
Dolores Juliano
Yayo Herrero
José Ignacio Lacasta
Gurutz Jáuregui
Silvia Gil
Ramón Barea
Daniel Cohn-Benditt
Ada Colau
José Manuel Naredo
Anna Freixas
Carlos Beristain
Carlos Berzosa
Manuela Carmena
Gloria Flórez Schneider
Paco Etxeberria
Cristina Narbona
Juan Calparsoro
Idoia Estornés
Iñigo Lamarca
Tarana Karim
Txema Urkijo
Dolores Juliano
Yayo Herrero
José Ignacio Lacasta
Gurutz Jáuregui
Silvia Gil
Ramón Barea
Daniel Cohn-Benditt
Ada Colau
José Manuel Naredo
Anna Freixas
Carlos Beristain
Carlos Berzosa
Manuela Carmena
Gloria Flórez Schneider
Montserrat Comas
Juan Gutiérrez
Cristina Monge
Pedro Arrojo Agudo
Iñaki Gabilondo
Ana Valdivia
Dora María Téllez
Pedro Miguel Etxenike
Marta Cabezas
Tomás Arrieta
Maixabel Lasa
Carlos Berzosa
Esteban Beltrán
Lurdes Imaz
Garbiñe Biurrun
Javier Moreno Luzón
Koldo Martinez
Tomás García Azcárate
Lourdes Oñederra
Mikel Reparaz
Virginijus Sinkevicius
Laia Serra
Gerardo Pisarello
Daniel Raventos
Daniel Innerarity
Yayo Herrero
María Eugenia Rodríguez Palop
Carlos Juárez
Helena Taberna
Pablo J. Martínez Osés
Koldo Unceta
Xabier Aierdi
Aitzpea Goenaga
Javier de Lucas
Ander Bergara
Garbiñe Biurrun
Pedro Santisteve
Marina Garcés
Carod Rovira
María Silvestre
Joao Pedro Stédile
Enrique Villareal "El Drogas"
José Luis Rodríguez García
Adela Asúa
Xabier Rubert de Ventós
Catarina Martins
Iñaki Gabilondo
Alberto Acosta
Victoria Camps
Lluís Torrens
Mario Rodríguez Vargas
Mikel Aizpuru
Marta Macho Stadler
Ramón Sáez Valcárcel
Frédéric Lordon
Xabier Vence
Carmen Gisasola
Paco Etxeberria
Cristina Narbona
Juan Calparsoro
Joaquim Bosch
Idoia Estornés
Iñigo Lamarca
Tarana Karim
Txema Urkijo
Dolores Juliano
Yayo Herrero
José Ignacio Lacasta
Gurutz Jáuregui
Silvia Gil
Ramón Barea
Daniel Cohn-Benditt
Ada Colau
José Manuel Naredo
Anna Freixas
Carlos Beristain
Carlos Berzosa
Manuela Carmena
Gloria Flórez Schneider
Paco Etxeberria
Cristina Narbona
Juan Calparsoro
Idoia Estornés
Iñigo Lamarca
Tarana Karim
Txema Urkijo
Dolores Juliano
Yayo Herrero
José Ignacio Lacasta
Gurutz Jáuregui
Silvia Gil
Ramón Barea
Daniel Cohn-Benditt
Ada Colau
José Manuel Naredo
Anna Freixas
Carlos Beristain
Carlos Berzosa
Manuela Carmena
Gloria Flórez Schneider
"El origen del mundo" José Blanco
Txema García
"Homenage a Marcel Proust" Marisa Gutierrez Cabriada
Metro de París
Jose Horna.
Cientificos-Volcán
La Palma 2021
"El mal del país" José Blanco
"Mujeres del Karakorum", Mikel Alonso
"El instante decisivo" Iñaki Andrés
Sebastião Salgado
Sueños Rotos
República del Alto Karabakh —Artsakh—, 06/10/2020
"Lemoniz", Mikel Alonso
Inmigrantes rescatados por salvamento marítimo
“LIKE”. Eduardo Nave
“JAZZ for TWO”, José Horna
Sebastião Salgado
“LIKE”. Eduardo Nave
Irene Singer, Argentina
“JAZZ for TWO”, José Horna
Canción de París
Jose Horna.
La larga espera
Shushi (República del Alto Karabakh —Artsakh—, 08/10/2020)
Fotografía de José Horna
Alfredo Sabat, Argentina
"El instante decisivo" Iñaki Andrés
Zutik dirauena
Shushi (Karabakh Garaiko errepublika —Artsakh—, 2020/10/08)
Abrazo. Luna a Abdou
Playa del Tarajal, Ceuta
Txema García
Porteadoras
Refugiados sirios: Mujer cocinando
Sebastião Salgado
Txema García
Eugenia Nobati, Argentina
Txema García
Fotografía de José Horna
Debekatutako armak
Shushi (Karabakh Garaiko errepublika —Artsakh—, 2020/19/08).
Encaramado a la valla de Ceuta
Antonio Sempere
Sebastião Salgado
Txema García
"Mujeres del Karakorum", Mikel Alonso
"Homenaje a Federico García Lorca" Marisa Gutierrez Cabriada
Bonill, Ecuador

Autores