Ockhamen Labana: ‘Yenka dantzatuz…’

Galde 33 uda/2021. Inaki Irazabalbeitia.-

Udaberri bukaerako Labanaren ekarpen hau Covid19 pandemiaren kudeaketan atentzioa erakarri didaten hainbat konturi dedikatzeko asmoa nuen. Pandemiaren tunelaren bukaerako argia itxuraz ikusten ari garen honetan, hainbat kezka zuekin konpartitzeko asmoa nuen. Alabaina, ustekabe batekin egin dut estropezu egunero prentsari ematen diodan errepasoan, eldiario.es-en, Esther Samper mediku dibulgatzaileak publikatzen duen piezarekin.

Ameriketako Estatu Batuetan onartutako Biogen enpresaren Aduhelm izeneko botika du itutzat bere hitzen dardoak. Aduhelm-en printzipio aktiboa aducanumab izeneko antigorputza da eta Alzheimerrean agertzen diren amiloide-plaken kontra egiten du. (https://en.wikipedia.org/wiki/Aducanumab). Leituta nuen duela egun batzuk berria, sakontasun handirik gabe egia esan eta erreflexiorako segundo bat eman gabe. Adin batera iritsita gaudenez eta Alzheimerraren mamuak harrapa gaitzakeenez, positibotasun batetik begiratu nion berriari: ea gu salbatzen gaituen kasua fortunatuko balitz. Abisu-seinale batzuk baziren komunikabideen kroniketan botikaren eraginkortasun zalantzazkoaz, baina ez nien jaramonik egin.

Esther zientzia-dibulgatzaile fina iruditzen zait eta piezaren izenburua leitu bezain pronto ahaztutako abisu-seinaleez akordatu naiz: “La aprobación de aducanumab contra el alzhéimer en Estados Unidos establece un peligroso precedente” (https://www.eldiario.es/opinion/zona-critica/aprobacion-aducanumab-alzheimer-estados-unidos-establece-peligroso-precedente_129_8029788.html). Arretaz irakurri dut eta kezkatzeko motiboa eman dit. Oso kritiko agertzen da Esther FDAk hartutako erabakiarekin. Arrazoiak?

Arrazoi klinikoak, sozialak eta ekonomikoak aipatzen ditu. Aducanumabek amiloideei eragiten badie ere, seinalatzen du ez dela demostratu orain arte beste antzeko botikekin egindako entseguetan pazienteen ments kognitibo tratatzeko onura klinikorik izan duten. Arrazoi sozialen artean gizartean horrelako berriak sor dezakeen lilura faltsua aipatzen du. Tratamenduaren kostu oso handia ere du hizpide. Estherrek eskribitutakoak leitzea egokiena.

Iturri bakar batetik ez edate arren Internet egin ditut kontsulta batzuk beste ertz batzuk ezagutze aldera. FDAren erabakiak kontrakotasunak eragin ditu bere baitan ere. Kanpo-batzorde aholkulari batek aducanumabi argi berdea ez ematea aholkatu zuen iazko udazkenean (https://apnews.com/article/dementia-alzheimers-disease-8ce05b6c22ca4e649d299bb3abafe43a). FDAk usatzeko baimena eman eta gero, aholkularitza-batzordeko hiru kidek dimisioa eman zuten joan den astean (https://www.washingtonpost.com/health/2021/06/09/alzheimers-drug-controversy/). Hainbat aipu aurkitu ditut tratamenduak eragin dezakeen kostu ekonomikoaz. Era berean, oso interesgarria iruditu zait Stephen Salloway eta Lon Schneider adituek izandako elkarrizketa beingpatient agerkari digitalean bakoitzak erabakiari buruzko iritzi, kontrajarriak batzuetan, aletuz (https://www.beingpatient.com/aducanumab-aduhelm-decision-lon-schneider-stephen-salloway/). Pazienteen elkarteek eta familiartekoek sendagai-zantzuak dituen eta esperantzari leiho bat zabal dakiokeen terapia baten alde egitea ez da harritzekoa eta horrela pasatu da. FDAk AEBetako eta Kanadako Alzheimer elkarteen lobby-lan gogorra pairatu behar izan du. Eta badirudi, lan horrek bultzada eman diola baimen emateari.

Baimenaren kontrako posizionamenduan bereziki tinkoa iruditu zait ICER moduko erakunde erreferenteak hartu duena (https://icer.org/news-insights/press-releases/icer-issues-statement-on-the-fdas-approval-of-aducanumab-for-alzheimers-disease/). Hitzez hitz hauxe dio, besteak beste: “FDAk aducanumab (Aduhelm™, Biogen) Alzheimer gaixotasunaren tratamendu moduan onartuta muzin egin dio pazienteak eta familiak babesteko dituen ardurari kalte ezagunak dituen frogatu gabeko tratamendua onartzean.”

Ez du ematen FDAk delibero zentzuzkoena egin duenik, nahiz eta aski daturik eta jakintzarik ez ditudan juzkurik egiteko. Eztabaida honek gogora ekarri dit Astra-Zenekak eragindako tronboen harian Europar arduradunek dantza egindako yenka: “ezkerra ezkerra, eskuina eskuina. Aurrera atzera, bat, bi, hiru”. Irizpide sozio-politikoek, apika, errealitate klinikoa azpiratu egin dute.

Categorized | Miradas

Protagonistas

Ander Goiatxe
Unai Sordo
Montserrat Comas
Juan Gutiérrez
Cristina Monge
Pedro Arrojo Agudo
Iñaki Gabilondo
Ana Valdivia
Dora María Téllez
Hugo Vezzetti
Pedro Miguel Etxenike
Marta Cabezas
Tomás Arrieta
Maixabel Lasa
Carlos Berzosa
Esteban Beltrán
Lurdes Imaz
Garbiñe Biurrun
Javier Moreno Luzón
Koldo Martinez
Tomás García Azcárate
Lourdes Oñederra
Mikel Reparaz
Virginijus Sinkevicius
Laia Serra
Gerardo Pisarello
Daniel Raventos
Daniel Innerarity
Yayo Herrero
María Eugenia Rodríguez Palop
Carlos Juárez
Helena Taberna
Pablo J. Martínez Osés
Koldo Unceta
Xabier Aierdi
Aitzpea Goenaga
Javier de Lucas
Ander Bergara
Garbiñe Biurrun
Pedro Santisteve
Marina Garcés
Carod Rovira
María Silvestre
Joao Pedro Stédile
Enrique Villareal "El Drogas"
José Luis Rodríguez García
Adela Asúa
Xabier Rubert de Ventós
Catarina Martins
Iñaki Gabilondo
Alberto Acosta
Victoria Camps
Lluís Torrens
Mario Rodríguez Vargas
Mikel Aizpuru
Marta Macho Stadler
Ramón Sáez Valcárcel
Frédéric Lordon
Xabier Vence
Carmen Gisasola
Paco Etxeberria
Cristina Narbona
Juan Calparsoro
Joaquim Bosch
Idoia Estornés
Iñigo Lamarca
Tarana Karim
Txema Urkijo
Dolores Juliano
Yayo Herrero
José Ignacio Lacasta
Gurutz Jáuregui
Silvia Gil
Ramón Barea
Daniel Cohn-Benditt
Ada Colau
José Manuel Naredo
Anna Freixas
Carlos Beristain
Carlos Berzosa
Manuela Carmena
Gloria Flórez Schneider
Paco Etxeberria
Cristina Narbona
Juan Calparsoro
Idoia Estornés
Iñigo Lamarca
Tarana Karim
Txema Urkijo
Dolores Juliano
Yayo Herrero
José Ignacio Lacasta
Gurutz Jáuregui
Silvia Gil
Ramón Barea
Daniel Cohn-Benditt
Ada Colau
José Manuel Naredo
Anna Freixas
Carlos Beristain
Carlos Berzosa
Manuela Carmena
Gloria Flórez Schneider
Montserrat Comas
Juan Gutiérrez
Cristina Monge
Pedro Arrojo Agudo
Iñaki Gabilondo
Ana Valdivia
Dora María Téllez
Pedro Miguel Etxenike
Marta Cabezas
Tomás Arrieta
Maixabel Lasa
Carlos Berzosa
Esteban Beltrán
Lurdes Imaz
Garbiñe Biurrun
Javier Moreno Luzón
Koldo Martinez
Tomás García Azcárate
Lourdes Oñederra
Mikel Reparaz
Virginijus Sinkevicius
Laia Serra
Gerardo Pisarello
Daniel Raventos
Daniel Innerarity
Yayo Herrero
María Eugenia Rodríguez Palop
Carlos Juárez
Helena Taberna
Pablo J. Martínez Osés
Koldo Unceta
Xabier Aierdi
Aitzpea Goenaga
Javier de Lucas
Ander Bergara
Garbiñe Biurrun
Pedro Santisteve
Marina Garcés
Carod Rovira
María Silvestre
Joao Pedro Stédile
Enrique Villareal "El Drogas"
José Luis Rodríguez García
Adela Asúa
Xabier Rubert de Ventós
Catarina Martins
Iñaki Gabilondo
Alberto Acosta
Victoria Camps
Lluís Torrens
Mario Rodríguez Vargas
Mikel Aizpuru
Marta Macho Stadler
Ramón Sáez Valcárcel
Frédéric Lordon
Xabier Vence
Carmen Gisasola
Paco Etxeberria
Cristina Narbona
Juan Calparsoro
Joaquim Bosch
Idoia Estornés
Iñigo Lamarca
Tarana Karim
Txema Urkijo
Dolores Juliano
Yayo Herrero
José Ignacio Lacasta
Gurutz Jáuregui
Silvia Gil
Ramón Barea
Daniel Cohn-Benditt
Ada Colau
José Manuel Naredo
Anna Freixas
Carlos Beristain
Carlos Berzosa
Manuela Carmena
Gloria Flórez Schneider
Paco Etxeberria
Cristina Narbona
Juan Calparsoro
Idoia Estornés
Iñigo Lamarca
Tarana Karim
Txema Urkijo
Dolores Juliano
Yayo Herrero
José Ignacio Lacasta
Gurutz Jáuregui
Silvia Gil
Ramón Barea
Daniel Cohn-Benditt
Ada Colau
José Manuel Naredo
Anna Freixas
Carlos Beristain
Carlos Berzosa
Manuela Carmena
Gloria Flórez Schneider
Fotografía de José Horna
Zutik dirauena
Shushi (Karabakh Garaiko errepublika —Artsakh—, 2020/10/08)
Refugiados sirios: Mujer cocinando
Sebastião Salgado
Txema García
"El origen del mundo" José Blanco
Cientificos-Volcán
La Palma 2021
Canción de París
Jose Horna.
"Mujeres del Karakorum", Mikel Alonso
Txema García
Bonill, Ecuador
“LIKE”. Eduardo Nave
"El instante decisivo" Iñaki Andrés
Alfredo Sabat, Argentina
Txema García
Encaramado a la valla de Ceuta
Antonio Sempere
Eugenia Nobati, Argentina
"El instante decisivo" Iñaki Andrés
"Homenaje a Federico García Lorca" Marisa Gutierrez Cabriada
La larga espera
Shushi (República del Alto Karabakh —Artsakh—, 08/10/2020)
Irene Singer, Argentina
Sebastião Salgado
“JAZZ for TWO”, José Horna
“LIKE”. Eduardo Nave
Porteadoras
Sebastião Salgado
Sueños Rotos
República del Alto Karabakh —Artsakh—, 06/10/2020
Sebastião Salgado
Fotografía de José Horna
Txema García
"El mal del país" José Blanco
“JAZZ for TWO”, José Horna
"Homenage a Marcel Proust" Marisa Gutierrez Cabriada
Debekatutako armak
Shushi (Karabakh Garaiko errepublika —Artsakh—, 2020/19/08).
Inmigrantes rescatados por salvamento marítimo
"Mujeres del Karakorum", Mikel Alonso
Txema García
"Lemoniz", Mikel Alonso
Metro de París
Jose Horna.
Abrazo. Luna a Abdou
Playa del Tarajal, Ceuta

Autores