Galde 42, Udazkena 2023. Sabiñe Zurutuza.-
Neskek irabazi egin zuten. Munduko txapeldunak, alajaina. Agian, ez zutelako espero, meritu handiagoa du tituluak eta, kirol-garaipenak loria apoteosikoak balira bezala ospatzen dituen herrialde honetan, neskek uste zuten balentria mediatikoki bizia eta iraunkorra izango zela eta, azkenean, kaleak goretsi eta komentatu egingo zuela nola emakumeak ere arrakastarik handiena lortzeko gai izan diren futbola bezain kirol-diziplina protomatxista eta maskulino batean. Baina baboso bat agertu zen, eta festa hondatu zuen. Hain abilak, hain ahaldunduak, hain ilusionatuak ziren gazte haiei buruz, ia hitz egiteari utzi zioten beren bizitzako garaikurra jaso eta hogeita lau ordura.
Luis Rubiales, bigarren mailako futbolaria izatetik harago iritsi ez zen pertsonaia uherra, karguarekin harrotu eta emakumezkoen futbola inoiz serioski hartu ez zuen gizontxo matxo-matxotea da. Luis Rubialesek lehen gaueko eskubidea zuen presidente zela uste zuen, eta batek daki zergatik hautatu zuen Jenni Hermoso, baina jokalaria zoriondu zuenean, musu bat eman zion muturrean. Milioika ikus-entzulek ikusi eta haluzinatu ahal izan zuten baimenik gabeko musuarekin, zein hankarteko ukitze desafiatzailearekin.
Jasan duten egurraz nazkatuta dagoen jokalari-talde batekin. Eta planetako edozein lekutan, itxuraz laburra eta kaltegabea den musu bat bezalako zerbait aurkitzeaz nazkatuta dauden emakumeekin: musu horiek ez dira musuak, baizik eta desiratzen ez duten norbaitek, ustekabean, boterez edo indarrez, inposatzea nahi ez duten zerbait. Nazkatze hori txio bakar batean islatu zuen Alexia Putellasek: «Hau onartezina da. Amaitu da. Zurekin, Jenni Hermoso». Amaitu da hashtag bihurtu zen, biralizatu egin zen. Sei egunetan, munduan zehar zabaltzen ari zena ez zen musua, jokalariek aurrez aurre eman duten oposizioa baizik. Horrek ordezkatu zuen Hermosok inoiz onartu ez zuen musua.
Hiru aste zeramatzan RFEFk Luis Rubialesek zelaian Jenni Hermosori baimenik gabe emandako musuaren eta palkoko arrautza-ukituaren eskandalua konpondu nahian. Hiru aste gaiari behin betiko karpetazoa eman nahian, eta ezer ez, ez zegoen modurik. Izan ere, hainbat gauza izan dira: bideo batean Rubialesek bere burua zuritu zuen; Batzarrean hitzaldi misogino batekin txalotua izan zen; ez zuen dimititu; ez ziren botatzeko gai izan; Luis de la Fuenteri eutsi zion; Jorge Vilda kargutik kendu eta bere bigarrena, Montse Tomé, atzamarrez jarri zuen, Pedro Rocha (Rubialesen delfina) orain presidentea izan zedin; Espainiako futbol selekzioko jokalariek 15 egun berandu bidali zuten komunikatu tamalgarri bat, non ez duten bere kidea izendatu ere egiten; Jenni Hermosok musua eta «bere borondatearen aurka egindako ekintza publikoki justifikatu eta onar zezan, Rubiales jaunaren eta honen ingurune profesionalaren presio etengabe eta errepikatua» salatu ditu. Azkenik, behin eta berriz ziria sartzeko ahaleginak egin ondoren, Luis Rubialesek dimisioa eman zuen RFEFko presidente eta UEFAko presidenteorde gisa. Amaitu da.
Rubialesek, azkenean, kazetari britainiar batekin izandako elkarrizketa batean iragarri zuen bere dimisioa – bere ibilbidean zehar egindako polemikengatik eta iruzkin matxista eta misoginoengatik ezaguna den kazetari bat, hain zuzen ere (nolako Peru halako Mari) – eta, ondoren, ohar batekin; bertan ez du damurik adierazten, ez duen barkamenik eskatzen, ezta bere jokabide lotsagarriari buruzko gogoeta bakar bat egiten ere. Zehazki zer gertatu den jakin gabe doa, bere ustez ez baitu ezer txarrik egin, «botere faktikoak» seinalatuz eta «egiarekiko fedea» duela ziurtatuz. Baimenik gabeko musuaren irudiak, barrabilen ukituarenak, feminista faltsuen diskurtsoarenak, zalantzarik gabekoak ez balira bezala, eta mundu guztiak ikusi eta entzun izan ez balitu bezala. Ohorerik gabe alde egiten du, eta bizkarra eman dion gizarte batek eta, saiatu arren, eusteko gai izan ez diren eta bertan gelditu diren lagun batzuek behartuta: hor jarraitzen dute Federazioan agintzen Andreu Camps idazkari nagusiak edo Pedro Rocha jarduneko presidenteak. Orain, hauteskundeak deitu beharreko prozesu bat hasi da: izan ere, ez digute ziria berriz sartuko. Eta berrikuntza premiazkoa da.
Futbolarien jarrera irmorik gabe, haien bultzadarik, batasunik, hitzik eta keinurik gabe, hori guztia ez zen posible izango. Haiek izan dira, lehen unetik azken unera arte, iritzi publikoa arrastaka eraman dutenak, gaiari ez ahazteko, ezer gertatuko ez balitz bezala.
«Ez dugu hain kultura manipulatzaile, etsai eta kontrolatzailerik merezi», idatzi zuen Jenni Hermosok komunikatuan, eta honako hau ziurtatu zuen, gainera: «horrelako jarrerak gure selekzioaren egunerokotasunaren parte izan dira urteetan zehar». Egungo kideek, historikoekin batera, belaunaldi desberdinetakoek, euren elkartasuna areagotu zuten, eta iragarri zuten ez zirela selekziora itzuliko egungo agintariek jarraitu bitartean. Azken astean, Vilda eta Rubiales gabe, baina Federazioan txalo egin ziotenekin, ontse Tomeren izendapenarekin nahikoa zela iruditzen zitzaien.
Laia Codina munduko txapeldunari dena ulertu zitzaion, irrati bati egindako adierazpenetan, honako hau esan zuenean: «Egitura profesional bat nahi dugu, gaitutako profesionalekin, eta ez hortik pasatzen den lehenarekin». Vero Boquete, orain entzuten dutela jakinda, ez da denbora alferrik galtzen ari eta, «Relevo» aldizkariari egindako elkarrizketa batean, honela mintzatu zen: «Ulertu ezin horretan, profesionalizatzeko eskaeran, behingoz merezi duten errespetuarekin tratatzea zen gakoa, gaiaren muina, eta ez, berriz ere, neskatila apetatsuak balira bezala».
Irailaren 21ean hasiko da Nations League txapelketa, jokoan dagoen titulu batekin eta Paris 2024rako sailkapenarekin. Beraz, futbolariek laster hartu behar zuten erabakia, berriro xantaiagileak bezala ez begiratzeko, ezta tratatzeko ere. Oraingoan, presioa ezin zen haien gain jarri, baizik eta aldaketa kosmetiko pare batekin, beti gogoz kontra doan Federazioaren gainean, krisiaren kudeaketa eragingabea izan duen CSDren gainean, eta Nations League txapelketa antolatzen duen eta presidenteorde gisa mantentzen zuen UEFAren gainean.
Estutu dituen kultura manipulatzaile, etsai eta kontrolatzailea ez zen soilik Rubiales, eta Federazioak ezin du jarraitu inori konturik ematen ez dioten eta kontratu blindatuak dituzten jauntxoen taldea izaten.
Nola izan liteke kazetariek Rubiales eta ingurukoak behar adina fiskalizatu ez izana? Nola onartu, normalizatu, txalotu eta transmisio-uhal gisa erabili da, hainbeste seinale agerian zeudenean? Nola erosten da hain erraz 15 futbolari grebalariei buruzko diskurtsoa, neskatoak, apetatsuak, gaizki haziak, xantaiagileak direla esanez, eta haiekiko arbuio orokorra sortuz? Laburbilduz: nola uzten ditugu bakarrik eta, batez ere, zergatik?.
