Ibiltari baten egunkaritik: Barbaroak gu gara

 

Galde 33 uda/2021. Lourdes Oñederra.- 

Kolegioan Madre Berchmansek azaldu zigun Historiako eskolan barbaroek herritar erromatarrak despistatuta harrapatu zituztela. Horregatik jabetu omen ziren jende salbai haiek Erroma zibilizatu eta aberatsaz (aberatsak batzuk izango ziren, ados, baina beti izaten da horrela eta, batez ere, horiena izaten da kontatzen den historia). Orgiatan, jaki garestienak jaten eta mozkortzeraino edaten ematen omen zituzten egunak eta gauak inperioa zaintzen egon behar luketenek. Nik hala irudikatu nituen behintzat: erdi etzanda, beren tunika klasiko haiek soinean, morroiek zerbitzatzen zizkieten janari eta edariez gozatzen, dantzari eta borrokalariei begira. Oka egin eta berriz hasten omen ziren jaten, asebetetze zikliko etengabean. Iruditzen zitzaidan orduan guri ezin zitzaigula halakorik gertatu sekula, ez aurreak erakusten duelako nola dantzatu atzekoa (banekien ordurako gutxi batzuk direla Historiatik ikasten dutenak eta, are gutxiago, halako asmoz ikasten dutenak), baizik eta iruditzen zitzaidalako erromatar haiek eta gu oso pertsona mota desberdinetakoak ginela. Hasteko, mahairik gabe eta erdi etzanda jateko ohitura hori oso deserosoa begitandu izan zait beti. Baina, batez ere, jandakoa botatzea, berriz jaten hasteko, giza-garapenean gu baino askoz gizaki atzeratuagoen bereizgarri bat zela pentsatzen nuen, alegia aspaldi gainditutako aro batekoa.

Ikasketetan aurrera, lehen asmo izandako zientzietatik letretara pasa nintzen latinaren gramatikak liluratuta (oso ondo azaltzen zuen Madre Gonzagari eskerrak). Gramatika, ondo ulertuz gero, oso gauza magnetikoa da. Gerora ikasi nuen hiztun bezala banekiena: euskararena eta gaztelaniarena oso gramatika desberdinak direla. Biek dituzte, hori bai, lehenengo (ni), bigarren (zu) eta hirugarren pertsonak (hura, bera) eta dagozkien pluralak (gu, zuek, haiek). Hirugarren pertsona beti izaten da besteekin alderatuta “ez-hain-pertsona”. Pentsatu euskaraz ez duela izenorderik ere. Gaztelaniaz bai: él, ella, ello.

Barbaroena ez omen zen zehazki horrela gertatu, diote Antzinateko historialariek. Berdin balio dit halere irudiak egun gure artean gertatzen ari zaiguna kokatzeko. Ez naute izutzen kanpotik letozkeenek, aspalditik barruan gaudenon besteekiko axolagabekeriak baizik. Izurriteak nabarmendu eta areagotu egin ditu larritasun seinaleak. Gramatikak “ni” lehen pertsona singularraz adierazten duenak itsututa bizi gara, norberaren kezka txikiek menperatuta: maskara jarri beharra balitz bezala sufrimendurik jasanezinena, tabernetan lekua hartzea balitz bezala eginkizunik garrantzitsuena, jatetxeak berandu arte irekitzea balitz bezala har daitekeen pozik handiena, oporretan urrutira joan ahal izatea balitz bezala gizakion helbururik garrantzitsuena.

Gerra eta zorigaitz beltzenetako iheslariak, azken patera iraulketan hildakoak, gobernuek bere estrategia geopolitikoetarako erabiltzen dituzten pobreak, gure hauzo behartsuetan hil azkenera iristen ez direnak… Halakoak “haiek” dira eta hirugarren pertsona plural urrutikoan urtzen dira. Guri Covidaren aurkako txertoa noiz jarriko diguten eta zein markatakoa axola zaigu –eta asko–, baina gaixotasun sendagarriekin hiltzen diren ume mordoek ez digute loa eragozten. Gure kaleetan legatza erosi eta pintxo egin berriak dastatzeko aukeraz besterik pentsatzen ez dugun bitartean, Afrikako eta Asiako herri txiroak ke eta hondakin pozoitsuz betetzen dituzte gure plastikoak birziklatzen omen dituztenek. Guri gure hondartzetako bandera urdinak axola zaizkigu, lehen pertsona eta orainaldiaren eskemak burmuina lautu baligu bezala.

“Barbaro” esatean salbaia esan nahi zuten, arrotza, ondo hitz egiten ere ez dakiena, gramatikarik eta ordenarik gabe “bar-bar-bar” egiten duena, zibilazio aurreratua arriskutan jartzen duen pertsona basatia. Bestea. Baina arriskua, benetakoa, gu geu gara, erosotasuna jainko bihurtu dugun barbaro kaltegarriak. Barbaroak gu gara eta, baita, erromatar aberats axolakabeak ere.

 

Categorized | Miradas

Protagonistas

Montserrat Comas
Juan Gutiérrez
Cristina Monge
Pedro Arrojo Agudo
Iñaki Gabilondo
Ana Valdivia
Dora María Téllez
Pedro Miguel Etxenike
Marta Cabezas
Tomás Arrieta
Maixabel Lasa
Carlos Berzosa
Esteban Beltrán
Lurdes Imaz
Garbiñe Biurrun
Javier Moreno Luzón
Koldo Martinez
Tomás García Azcárate
Lourdes Oñederra
Mikel Reparaz
Virginijus Sinkevicius
Laia Serra
Gerardo Pisarello
Daniel Raventos
Daniel Innerarity
Yayo Herrero
María Eugenia Rodríguez Palop
Carlos Juárez
Helena Taberna
Pablo J. Martínez Osés
Koldo Unceta
Xabier Aierdi
Aitzpea Goenaga
Javier de Lucas
Ander Bergara
Garbiñe Biurrun
Pedro Santisteve
Marina Garcés
Carod Rovira
María Silvestre
Joao Pedro Stédile
Enrique Villareal "El Drogas"
José Luis Rodríguez García
Adela Asúa
Xabier Rubert de Ventós
Catarina Martins
Iñaki Gabilondo
Alberto Acosta
Victoria Camps
Lluís Torrens
Mario Rodríguez Vargas
Mikel Aizpuru
Marta Macho Stadler
Ramón Sáez Valcárcel
Frédéric Lordon
Xabier Vence
Carmen Gisasola
Paco Etxeberria
Cristina Narbona
Juan Calparsoro
Joaquim Bosch
Idoia Estornés
Iñigo Lamarca
Tarana Karim
Txema Urkijo
Dolores Juliano
Yayo Herrero
José Ignacio Lacasta
Gurutz Jáuregui
Silvia Gil
Ramón Barea
Daniel Cohn-Benditt
Ada Colau
José Manuel Naredo
Anna Freixas
Carlos Beristain
Carlos Berzosa
Manuela Carmena
Gloria Flórez Schneider
Paco Etxeberria
Cristina Narbona
Juan Calparsoro
Idoia Estornés
Iñigo Lamarca
Tarana Karim
Txema Urkijo
Dolores Juliano
Yayo Herrero
José Ignacio Lacasta
Gurutz Jáuregui
Silvia Gil
Ramón Barea
Daniel Cohn-Benditt
Ada Colau
José Manuel Naredo
Anna Freixas
Carlos Beristain
Carlos Berzosa
Manuela Carmena
Gloria Flórez Schneider
Txema García
Txema García
"El instante decisivo" Iñaki Andrés
"Lemoniz", Mikel Alonso
"Homenaje a Federico García Lorca" Marisa Gutierrez Cabriada
Refugiados sirios: Mujer cocinando
Sebastião Salgado
Bonill, Ecuador
Alfredo Sabat, Argentina
Inmigrantes rescatados por salvamento marítimo
Txema García
"Mujeres del Karakorum", Mikel Alonso
Irene Singer, Argentina
"El instante decisivo" Iñaki Andrés
La larga espera
Shushi (República del Alto Karabakh —Artsakh—, 08/10/2020)
Metro de París
Jose Horna.
Encaramado a la valla de Ceuta
Antonio Sempere
"Homenage a Marcel Proust" Marisa Gutierrez Cabriada
"Mujeres del Karakorum", Mikel Alonso
Sebastião Salgado
Txema García
"El origen del mundo" José Blanco
“JAZZ for TWO”, José Horna
Sebastião Salgado
Canción de París
Jose Horna.
Abrazo. Luna a Abdou
Playa del Tarajal, Ceuta
Debekatutako armak
Shushi (Karabakh Garaiko errepublika —Artsakh—, 2020/19/08).
Eugenia Nobati, Argentina
Cientificos-Volcán
La Palma 2021
Sueños Rotos
República del Alto Karabakh —Artsakh—, 06/10/2020
“JAZZ for TWO”, José Horna
Fotografía de José Horna
Zutik dirauena
Shushi (Karabakh Garaiko errepublika —Artsakh—, 2020/10/08)
"El mal del país" José Blanco
“LIKE”. Eduardo Nave
Porteadoras
“LIKE”. Eduardo Nave
Fotografía de José Horna
Txema García
Sebastião Salgado

Autores