Ibiltari baten egunkaritik: Emakumea gai

(Galde 05, negua 2014). Lanez lepo nabilen egunotan egin-beharrekoetan indarrak biltzea eragozten dit, berriz ere, orain ere, oraindik ere, emakume izateak, emakume: emakumearen gaiak. Betiko gaia, itxura desberdinetan (batzuetan itxura bera ere ez da aldatzen). Zalapartaren arrazoi nagusia martxoaren 8a gainean dugula da, noski. Emakumearen egunareninguruan asko hitz egiten da “emakume”gaiaz.

Orain pare bat egun, nire ibilalditik bueltan, irratia entzuten hartu nuen atseden (aldi bakoitzean gauza bakarra egitean zorionaren oin bat dagoela sinesten duten horietakoa naiz,hobe dela, hartara, ibiltzean ingurukoak entzun eta irratia, gero).Irratsaioaren gaia emakumeen bularreko minbizia zen: emakumeen tertulia moduko bat, gaixoak eta sendagileren bat partaide. Bi gauza gertatu zitzaizkidan deigarri: bat, emakume guztiak ama balira edo izan behar balute bezala hitz egiten zutela eta dena maskulinoan adierazten zutela. Esaten zuten, adibidez: “te encuentras muy solo”, “estás muy desorientado”, “es muy importante para uno”, “en quedarte calvo”, “que estás enfermo”, “nos olvidamos de nosotros mismos”, “te sientes abandonado”, “es que tú estás acostumbrado”, “te sientes sano y curado”. Emakumeen ahotsak, bakoitza bere lekukotasuna ematen, bakoitza bere buruaz. Txundituta geratu nintzen, gaztelaniazko genero nagusiaren arazo linguistiko zaila baino areagoko zerbait baitzen. “Mi hija es arquitecto” esaten dutenena baino areagoko zerbait… edo horren sustraian dagoena? Euskarazko elkarrizketa askotan bi lagun baino gehiagoko gizon-emakumezko elkarketetan hitano maskulinoa horren erraz onartzera eramaten gaituena?

Gaur iritsi zait internet bidez aditu omen den batek esan duela gizonek ez digutela emakumeei entzuten esan nahi diegun guztia (alegia, ez digutela jaramonik egiten), gure ahotsak beren burmuinean duen eragin fisikoengatik jasangaitz gertatzen zaielako. Denok dakigunean zertaz bai eta zertaz ez egiten diguten kasu gizonek, hitz egiten diegunean… Bide batez, inor gogoratu al da emakume eta gizon homosexualez ikerketa horren ondorioak barreiatzen hasi aurretik?

Bide beretik, saretik, jaso dut Gertrudis de Avellaneda Real Academia Española-nhil-ondoko edo ohorezko kide izenda dezaten eskaria sinatzeko deia. De Avellaneda anderea XIX. mendean ez zuten onartu Academian, emakumea zelako…

Berriz ibiltzera ateratzeko asmoz, oinetakoak lotzeko makurtu naizenean, burura etorri zaidan odolak Xabier Kintanaren elkarrizketa bateko lerro triste haiek ekarri dizkit gogora. Kintanak zioen Euskaltzaindian emakumeak sartzea logikoa dela baina ezin zutela horretarako maila jaitsi… eta gehitzen zuen: “Zorionez, emakumeen maila gizonen mailara edo gorago iristen den neurrian, onartzen ditugu”. Pozik egon beharko nuke, gizonen mailara edo gorago iritsi bide gara euskaltzain garen bostok (5 emakume 5). Azken bi hautaketetan kanpoan geratu direnak, nonbait ez…

Gaurko ibilaldian hiriko hauzo aberatsenetara iritsi naiz, distantziak eta hesietako landareek erdi-izkutatzen dituztenetxe dotore lorategiz inguratu horietara, han-eta-hemen “sarrera debekatua” afixaz babesturiko kale horietara. Nire baitan orain gutxi irakurriaren oihartzunak: gizarte-klase garaietan ere beheragoetan bezala gertatzen omen da emakumeen kontrako bortizkeria. Eta, oihartzunaren oihartzun, Iñaki Gabilondoren ahots atsegina egia deserosoa hitzez janzten dotore, berak ohi duen legez: zer gertatzen zaigu, zioen, gizonoi, zein da emakumeei dagokienean begia lainotzen digun amarauna. Eta, diot, gaia eurak badira, gizonak? Gizona gai izateko tenorea heldu ote da behingoz? Gizon izateaz hitz egin behar al da batik bat? Har dezagun gizona gai, hizpide, eta utz diezaiogun emakumeari izaten, besterik gabe izaten.

 

Atalak | Begiradak

Protagonistak

Montserrat Comas
Juan Gutiérrez
Cristina Monge
Pedro Arrojo Agudo
Iñaki Gabilondo
Ana Valdivia
Dora María Téllez
Pedro Miguel Etxenike
Marta Cabezas
Tomás Arrieta
Maixabel Lasa
Carlos Berzosa
Esteban Beltrán
Lurdes Imaz
Garbiñe Biurrun
Javier Moreno Luzón
Koldo Martinez
Tomás García Azcárate
Lourdes Oñederra
Mikel Reparaz
Virginijus Sinkevicius
Laia Serra
Gerardo Pisarello
Daniel Raventos
Daniel Innerarity
Yayo Herrero
María Eugenia Rodríguez Palop
Carlos Juárez
Helena Taberna
Pablo J. Martínez Osés
Koldo Unceta
Xabier Aierdi
Aitzpea Goenaga
Javier de Lucas
Ander Bergara
Garbiñe Biurrun
Pedro Santisteve
Marina Garcés
Carod Rovira
María Silvestre
Joao Pedro Stédile
Enrique Villareal "El Drogas"
José Luis Rodríguez García
Adela Asúa
Xabier Rubert de Ventós
Catarina Martins
Iñaki Gabilondo
Alberto Acosta
Victoria Camps
Lluís Torrens
Mario Rodríguez Vargas
Mikel Aizpuru
Marta Macho Stadler
Ramón Sáez Valcárcel
Frédéric Lordon
Xabier Vence
Carmen Gisasola
Paco Etxeberria
Cristina Narbona
Juan Calparsoro
Joaquim Bosch
Idoia Estornés
Iñigo Lamarca
Tarana Karim
Txema Urkijo
Dolores Juliano
Yayo Herrero
José Ignacio Lacasta
Gurutz Jáuregui
Silvia Gil
Ramón Barea
Daniel Cohn-Benditt
Ada Colau
José Manuel Naredo
Anna Freixas
Carlos Beristain
Carlos Berzosa
Manuela Carmena
Gloria Flórez Schneider
Paco Etxeberria
Cristina Narbona
Juan Calparsoro
Idoia Estornés
Iñigo Lamarca
Tarana Karim
Txema Urkijo
Dolores Juliano
Yayo Herrero
José Ignacio Lacasta
Gurutz Jáuregui
Silvia Gil
Ramón Barea
Daniel Cohn-Benditt
Ada Colau
José Manuel Naredo
Anna Freixas
Carlos Beristain
Carlos Berzosa
Manuela Carmena
Gloria Flórez Schneider
Eugenia Nobati, Argentina
Cientificos-Volcán
La Palma 2021
“JAZZ for TWO”, José Horna
Metro de París
Jose Horna.
Sueños Rotos
República del Alto Karabakh —Artsakh—, 06/10/2020
"Lemoniz", Mikel Alonso
"El origen del mundo" José Blanco
“LIKE”. Eduardo Nave
Txema García
Sebastião Salgado
"Homenaje a Federico García Lorca" Marisa Gutierrez Cabriada
Txema García
Abrazo. Luna a Abdou
Playa del Tarajal, Ceuta
"Mujeres del Karakorum", Mikel Alonso
Fotografía de José Horna
Txema García
"El mal del país" José Blanco
Sebastião Salgado
Txema García
Zutik dirauena
Shushi (Karabakh Garaiko errepublika —Artsakh—, 2020/10/08)
Bonill, Ecuador
Porteadoras
Fotografía de José Horna
"Homenage a Marcel Proust" Marisa Gutierrez Cabriada
Refugiados sirios: Mujer cocinando
"El instante decisivo" Iñaki Andrés
Alfredo Sabat, Argentina
La larga espera
Shushi (República del Alto Karabakh —Artsakh—, 08/10/2020)
"Mujeres del Karakorum", Mikel Alonso
"El instante decisivo" Iñaki Andrés
Irene Singer, Argentina
Debekatutako armak
Shushi (Karabakh Garaiko errepublika —Artsakh—, 2020/19/08).
Txema García
Sebastião Salgado
Sebastião Salgado
Inmigrantes rescatados por salvamento marítimo
Encaramado a la valla de Ceuta
Antonio Sempere
“LIKE”. Eduardo Nave
“JAZZ for TWO”, José Horna
Canción de París
Jose Horna.

Egileak