“Handia” eta “Le Semeur” epokako bi film sarituak

 

Galde 19 (uda/2017). Kristina Zorita Arratibel.
XIX. mendean, Erregimen Zaharra Berriarekin borrokan ari zen mendean girotutako bi film saritu dituzte azken Donostia Zinemaldian. Karlistedekin hasi dute Altzoko Handiaren historia kontatzen Jon Garañok eta Aitor Arregik. Epaimahaiaren Saria jaso zuen euskaraz errodatutako film eder honek. Frantziako Napoleon IIIak estatu kolpea eman ondoren, errepublikarren artean egindako garbiketa du abiapuntu Marine Francenen lehen filmak, “Le Semeur” pelikulak. Espainian “La Mujer Que Sabía Leer” titulupeanestreinatuko den film aipagarriak Zuzendari Berrien saria eskuratu dio Franceneri.

“Handia”ren lorpen handia

Kooperatiba moduan aritzen den Moriarti ekoizetxeak Jon Garañoren aintzinako ideia bati heldu dio. Hain euskalduna edo hobe esanda gipuzkoarra den mito bati astindua eman. San Telmo Museoan jasotako abarkek eta bestelako tramankuluek aditzera eman dutenez, 2,42 metrora neurtzera iritsi zen Altzoko Handiaren mitoa berbegiratu dute. Zer zegoen erraldoiaren atzean? Nola sortzen da mitoa? Zerk eragiten du ospea? Baina “Handia” filmakJoakin Elizegi erraldoiaren bizitza baino gehiago kontatzen du.

Bi anaien historioa da. Lehen Karlistadetan borrokatu ondoren, Martin Elizegi etxeratzen da eta Joakin anaia ohikoa baino altuagoa dela jakingo du. Etengabe hazten dela ikusiko. Karlistadetan mundua ikusteko sortu zitzaion grinak eraginda anaia plazatik plazara eramango du. Madrid, Paris, Londres, … bisitatuko dituzte Joakin ikustearren dirua kobratuz.

Jon Garañoren fikziozko hirugarren luzeak eta Aitor Arregiren lehenak gainera ametsez, zapuztutako ametsez hitzegiten digu. Nola batak mundua ezagutzeko gura duen eta nahi hori alde batera utziko duen. Nola besteak herriko neska batekin ezkonduta baserrian geratzeaduen amets nagusi eta nola amets hori bertan behera utzi beharko duen. Gaur egunean hori da filmaren oihartzun bat . Bestea ospearen sorkuntza, ospeak sortutako zirkua.

Pascal Gaigneren musika eta Javi Agirreren zinematografia aipatzekoa dira. Eta aktoreak. Jarraitu beharrekoa da Eneko Sagardoyk, hemen Handiaren plantan. Aurpegi eta batez ere begi bizi batzuez sortu du Joseba Usabiagak Martin anaia. Azpimarratzekoa Ramon Agirrek bi anaien aitaren paper zorrotz eta aldi berean, ihartutako horretan. Zinemalditik Londreseko jaialdira bidaiatu da “Handia” filma benetako Joakin Elizegik egin zuen modura. Ondoren beste zinemaldi batzuetara egingo du salto. Eta urriaren 20an heldu da zine areto komertzialetara.

“Le Semeur” edo haziaren beharra

Zine gaietan Marine Francen frantziarrak eskarmentua du. James Ivoryren ekoizetxean produkzioan aritu ondoren, Michael Haneke eta Olivier Assayasen zuzendarien laguntzaile izan da, bere lau film labur zuzendu aurretik. Berak zuzendutako lehenengo luzerako Violette Ailhauden ipuin batekin, “L’homme semence” (euskaraz Gizon Hazia itzuliko genuke) narrazio laburrarekin maitemindu zen.

Louis Napoleon Bonapartek estatu kolpe eman eta bere burua enperadore ezartzen duenean Napoleon III izenarekin hasten da filma. Errepublikarren garbiketa hasiko du eta horrela Frantziako hego-erdialdeko herrixka bateko gizon guztiak gartzeleratuko ditu. Emakumeak uztarako lankide gabe geratuko dira, euretan hazia jarriko dutenen lankide gabe geratuko.

Horrela ama izateko adinean dauden herriko neskak agindua egiten diote elkarri. Herritik pasako den lehen gizona denen artean partekatuko dute. Gizonak denetan jarri beharko du bere hazia. Baina taldearen agindua betetzen zaila izango da, tartean, amodia eta norberaren desioa sartzen denean. Aldi berean, filmak Errepublikaren baloreen defentsa azpimarratzen du.

Erabaki estetiko txalogarri batean, Francenek 4/3tan filmatu du “Le Semeur”. Pertsonaiak eta egoerak laukian sartuz. Kamara sorbaldan, pertsonaietik ahal bezain gertuen. Filma piktorikoa, Jean-François Milleten margolanak gogora ekartzen ditu. Batez ere, Buruxkariak. Pauline Burlet aktore gaztea ezagutzeko aukera eman digu filmak. Eta telebistan eskarmentua eta goruntz doan Alban Lenoir azpimarratzeko. Esan bezala, filma Espainiako areto komertzialetan ikusiko dugu “La Mujer Que Sabía Leer” izenburupearekin.

Atalak | Kultura

Protagonistak

Ander Goiatxe
Unai Sordo
Montserrat Comas
Juan Gutiérrez
Cristina Monge
Pedro Arrojo Agudo
Iñaki Gabilondo
Ana Valdivia
Dora María Téllez
Hugo Vezzetti
Pedro Miguel Etxenike
Marta Cabezas
Tomás Arrieta
Maixabel Lasa
Carlos Berzosa
Esteban Beltrán
Lurdes Imaz
Garbiñe Biurrun
Javier Moreno Luzón
Koldo Martinez
Tomás García Azcárate
Lourdes Oñederra
Mikel Reparaz
Virginijus Sinkevicius
Laia Serra
Gerardo Pisarello
Daniel Raventos
Daniel Innerarity
Yayo Herrero
María Eugenia Rodríguez Palop
Carlos Juárez
Helena Taberna
Pablo J. Martínez Osés
Koldo Unceta
Xabier Aierdi
Aitzpea Goenaga
Javier de Lucas
Ander Bergara
Garbiñe Biurrun
Pedro Santisteve
Marina Garcés
Carod Rovira
María Silvestre
Joao Pedro Stédile
Enrique Villareal "El Drogas"
José Luis Rodríguez García
Adela Asúa
Xabier Rubert de Ventós
Catarina Martins
Iñaki Gabilondo
Alberto Acosta
Victoria Camps
Lluís Torrens
Mario Rodríguez Vargas
Mikel Aizpuru
Marta Macho Stadler
Ramón Sáez Valcárcel
Frédéric Lordon
Xabier Vence
Carmen Gisasola
Paco Etxeberria
Cristina Narbona
Juan Calparsoro
Joaquim Bosch
Idoia Estornés
Iñigo Lamarca
Tarana Karim
Txema Urkijo
Dolores Juliano
Yayo Herrero
José Ignacio Lacasta
Gurutz Jáuregui
Silvia Gil
Ramón Barea
Daniel Cohn-Benditt
Ada Colau
José Manuel Naredo
Anna Freixas
Carlos Beristain
Carlos Berzosa
Manuela Carmena
Gloria Flórez Schneider
Paco Etxeberria
Cristina Narbona
Juan Calparsoro
Idoia Estornés
Iñigo Lamarca
Tarana Karim
Txema Urkijo
Dolores Juliano
Yayo Herrero
José Ignacio Lacasta
Gurutz Jáuregui
Silvia Gil
Ramón Barea
Daniel Cohn-Benditt
Ada Colau
José Manuel Naredo
Anna Freixas
Carlos Beristain
Carlos Berzosa
Manuela Carmena
Gloria Flórez Schneider
Montserrat Comas
Juan Gutiérrez
Cristina Monge
Pedro Arrojo Agudo
Iñaki Gabilondo
Ana Valdivia
Dora María Téllez
Pedro Miguel Etxenike
Marta Cabezas
Tomás Arrieta
Maixabel Lasa
Carlos Berzosa
Esteban Beltrán
Lurdes Imaz
Garbiñe Biurrun
Javier Moreno Luzón
Koldo Martinez
Tomás García Azcárate
Lourdes Oñederra
Mikel Reparaz
Virginijus Sinkevicius
Laia Serra
Gerardo Pisarello
Daniel Raventos
Daniel Innerarity
Yayo Herrero
María Eugenia Rodríguez Palop
Carlos Juárez
Helena Taberna
Pablo J. Martínez Osés
Koldo Unceta
Xabier Aierdi
Aitzpea Goenaga
Javier de Lucas
Ander Bergara
Garbiñe Biurrun
Pedro Santisteve
Marina Garcés
Carod Rovira
María Silvestre
Joao Pedro Stédile
Enrique Villareal "El Drogas"
José Luis Rodríguez García
Adela Asúa
Xabier Rubert de Ventós
Catarina Martins
Iñaki Gabilondo
Alberto Acosta
Victoria Camps
Lluís Torrens
Mario Rodríguez Vargas
Mikel Aizpuru
Marta Macho Stadler
Ramón Sáez Valcárcel
Frédéric Lordon
Xabier Vence
Carmen Gisasola
Paco Etxeberria
Cristina Narbona
Juan Calparsoro
Joaquim Bosch
Idoia Estornés
Iñigo Lamarca
Tarana Karim
Txema Urkijo
Dolores Juliano
Yayo Herrero
José Ignacio Lacasta
Gurutz Jáuregui
Silvia Gil
Ramón Barea
Daniel Cohn-Benditt
Ada Colau
José Manuel Naredo
Anna Freixas
Carlos Beristain
Carlos Berzosa
Manuela Carmena
Gloria Flórez Schneider
Paco Etxeberria
Cristina Narbona
Juan Calparsoro
Idoia Estornés
Iñigo Lamarca
Tarana Karim
Txema Urkijo
Dolores Juliano
Yayo Herrero
José Ignacio Lacasta
Gurutz Jáuregui
Silvia Gil
Ramón Barea
Daniel Cohn-Benditt
Ada Colau
José Manuel Naredo
Anna Freixas
Carlos Beristain
Carlos Berzosa
Manuela Carmena
Gloria Flórez Schneider
Fotografía de José Horna
“JAZZ for TWO”, José Horna
Txema García
“LIKE”. Eduardo Nave
“LIKE”. Eduardo Nave
"Mujeres del Karakorum", Mikel Alonso
"El mal del país" José Blanco
Metro de París
Jose Horna.
"El instante decisivo" Iñaki Andrés
Bonill, Ecuador
Zutik dirauena
Shushi (Karabakh Garaiko errepublika —Artsakh—, 2020/10/08)
"El instante decisivo" Iñaki Andrés
"El origen del mundo" José Blanco
Sebastião Salgado
"Lemoniz", Mikel Alonso
Fotografía de José Horna
Porteadoras
Canción de París
Jose Horna.
Sueños Rotos
República del Alto Karabakh —Artsakh—, 06/10/2020
Alfredo Sabat, Argentina
Refugiados sirios: Mujer cocinando
"Mujeres del Karakorum", Mikel Alonso
Txema García
Abrazo. Luna a Abdou
Playa del Tarajal, Ceuta
Txema García
Txema García
Encaramado a la valla de Ceuta
Antonio Sempere
Eugenia Nobati, Argentina
Inmigrantes rescatados por salvamento marítimo
Sebastião Salgado
“JAZZ for TWO”, José Horna
La larga espera
Shushi (República del Alto Karabakh —Artsakh—, 08/10/2020)
Cientificos-Volcán
La Palma 2021
Txema García
Sebastião Salgado
Irene Singer, Argentina
"Homenaje a Federico García Lorca" Marisa Gutierrez Cabriada
"Homenage a Marcel Proust" Marisa Gutierrez Cabriada
Sebastião Salgado
Debekatutako armak
Shushi (Karabakh Garaiko errepublika —Artsakh—, 2020/19/08).

Egileak