(Galde 05, negua 2014). Lanez lepo nabilen egunotan egin-beharrekoetan indarrak biltzea eragozten dit, berriz ere, orain ere, oraindik ere, emakume izateak, emakume: emakumearen gaiak. Betiko gaia, itxura desberdinetan (batzuetan itxura bera ere ez da aldatzen). Zalapartaren arrazoi nagusia martxoaren 8a gainean dugula da, noski. Emakumearen egunareninguruan asko hitz egiten da «emakume»gaiaz.
Orain pare bat egun, nire ibilalditik bueltan, irratia entzuten hartu nuen atseden (aldi bakoitzean gauza bakarra egitean zorionaren oin bat dagoela sinesten duten horietakoa naiz,hobe dela, hartara, ibiltzean ingurukoak entzun eta irratia, gero).Irratsaioaren gaia emakumeen bularreko minbizia zen: emakumeen tertulia moduko bat, gaixoak eta sendagileren bat partaide. Bi gauza gertatu zitzaizkidan deigarri: bat, emakume guztiak ama balira edo izan behar balute bezala hitz egiten zutela eta dena maskulinoan adierazten zutela. Esaten zuten, adibidez: «te encuentras muy solo», «estás muy desorientado», «es muy importante para uno», «en quedarte calvo», «que estás enfermo», «nos olvidamos de nosotros mismos», «te sientes abandonado», «es que tú estás acostumbrado», «te sientes sano y curado». Emakumeen ahotsak, bakoitza bere lekukotasuna ematen, bakoitza bere buruaz. Txundituta geratu nintzen, gaztelaniazko genero nagusiaren arazo linguistiko zaila baino areagoko zerbait baitzen. «Mi hija es arquitecto» esaten dutenena baino areagoko zerbait… edo horren sustraian dagoena? Euskarazko elkarrizketa askotan bi lagun baino gehiagoko gizon-emakumezko elkarketetan hitano maskulinoa horren erraz onartzera eramaten gaituena?
Gaur iritsi zait internet bidez aditu omen den batek esan duela gizonek ez digutela emakumeei entzuten esan nahi diegun guztia (alegia, ez digutela jaramonik egiten), gure ahotsak beren burmuinean duen eragin fisikoengatik jasangaitz gertatzen zaielako. Denok dakigunean zertaz bai eta zertaz ez egiten diguten kasu gizonek, hitz egiten diegunean… Bide batez, inor gogoratu al da emakume eta gizon homosexualez ikerketa horren ondorioak barreiatzen hasi aurretik?
Bide beretik, saretik, jaso dut Gertrudis de Avellaneda Real Academia Española-nhil-ondoko edo ohorezko kide izenda dezaten eskaria sinatzeko deia. De Avellaneda anderea XIX. mendean ez zuten onartu Academian, emakumea zelako…
Berriz ibiltzera ateratzeko asmoz, oinetakoak lotzeko makurtu naizenean, burura etorri zaidan odolak Xabier Kintanaren elkarrizketa bateko lerro triste haiek ekarri dizkit gogora. Kintanak zioen Euskaltzaindian emakumeak sartzea logikoa dela baina ezin zutela horretarako maila jaitsi… eta gehitzen zuen: «Zorionez, emakumeen maila gizonen mailara edo gorago iristen den neurrian, onartzen ditugu». Pozik egon beharko nuke, gizonen mailara edo gorago iritsi bide gara euskaltzain garen bostok (5 emakume 5). Azken bi hautaketetan kanpoan geratu direnak, nonbait ez…
Gaurko ibilaldian hiriko hauzo aberatsenetara iritsi naiz, distantziak eta hesietako landareek erdi-izkutatzen dituztenetxe dotore lorategiz inguratu horietara, han-eta-hemen «sarrera debekatua» afixaz babesturiko kale horietara. Nire baitan orain gutxi irakurriaren oihartzunak: gizarte-klase garaietan ere beheragoetan bezala gertatzen omen da emakumeen kontrako bortizkeria. Eta, oihartzunaren oihartzun, Iñaki Gabilondoren ahots atsegina egia deserosoa hitzez janzten dotore, berak ohi duen legez: zer gertatzen zaigu, zioen, gizonoi, zein da emakumeei dagokienean begia lainotzen digun amarauna. Eta, diot, gaia eurak badira, gizonak? Gizona gai izateko tenorea heldu ote da behingoz? Gizon izateaz hitz egin behar al da batik bat? Har dezagun gizona gai, hizpide, eta utz diezaiogun emakumeari izaten, besterik gabe izaten.
